กองกรรมฐานแห่งพุทธานุสติ

**** “กองกรรมฐานแห่งพุทธานุสติ” ****

สมัยหนึ่ง ท่านผู้เฒ่าได้ถามนักกรรมฐานที่มาเจริญสติที่เกาะกลางน้ำ ถามว่า หากจะใช้กองกรรมฐาน พุทธานุสติ ให้ระลึกยังไง..

ท่านทั้งหลายต่างตอบว่า ระลึกถึง พระพุทธรูป บ้างก็ระลึกถึงพระพุทธเจ้า บ้างก็บอกว่า ระลึกถึงพระปัญญาที่ทรงตรัสรู้ คือพระธรรม

บ้างก็บอกว่า ระลึกถึงความดี ของพระพุทธองค์ คำตอบทั้งหลายนี้ ไม่ค่อยตรงกับคำว่า พุทธานุสติเลย

จึงบอกเขาไป ท่านทั้งหลาย จึงพากันงงๆ ในคำถามและคำตอบที่ไม่ตรงกับที่ตัวเองคิด

ผู้เฒ่าจึงถามไปว่า แล้วหากเรานึกระลึกถึงหลวงปู่มั่น อย่างนี้ เป็นกรรมฐานกองไหน

ท่านทั้งหลายก็ตอบกันโดยไม่ลังเลใจเลยว่า เป็นกองสังฆานุสติ

พระที่มาเจริญสติ ท่านก็ตอบแบบนั้น ท่านทั้งหลายก็ตอบกันโดยไม่ลังเลใจเลยว่า เป็นกองสังฆานุสติ พระที่มาเจริญสติ ท่านก็ตอบแบบนั้น

การระลึกถึงหลวงปู่มั่น เป็นสังฆานุสติ แล้วทำไมการระลึกถึงพระพุทธองค์ จึงเป็นพุทธานุสติ ในเมื่อเป็นมนุษย์เหมือนกัน

หรือหากระลึกถึงพระสารีบุตร ก็เป็นพุทธานุสติด้วยซิ

ท่านทั้งหลายตอบว่า นั่นไม่ใช่พระพุทธเจ้า จึงเป็นพุทธานุสติไม่ได้

การระลึกถึงพระสารีบุตร ก็เป็นสังฆานุสติ เหมือนหลวงปู่มั่น

ผู้เฒ่าจึงตอบท่านทั้งหลายไปว่า การระลึกถึง พระพุทธองค์ ก็เป็นสังฆานุสติ ไม่ใช่พุทธานุสติ เพราะนี่ คือสังขาร เป็นรูปสังขารเหมือนกัน

พวกเราแค่มีความโต่งในความคิด จึงยึดมั่นว่า พระพุทธคือพุทธานุสติ

คำว่าพุทธานุสติ ในกองกรรมฐาน หมายถึง มีสติตรองเห็นแจ้งตรงตามความเป็นจริง

พุทธะ หรือพุทธิ ที่ในความหมายแห่งพรหมณ์คือ ปัญญา

แม้แต่ในพุทธศาสนานี้ ก็หมายถึง พระปัญญา การตื่นขึ้นมา ระลึกด้วยใจที่มีสติพิจารณา สิ่งที่มาผัสสะ ในอดีตที่ผ่านมา ในปัจจุบัน และอนาคตที่ยังมาไม่ถึง ถูกกาล และตรงตามความเป็นจริง คือใจที่เป็นพุทธะ

พุทธานุสติ คือการระลึกตรึกตรอง เหตุและปัจจัย ในธรรมที่มาผัสสะ ทางตา หู ลิ้น จมูก กาย ใจ ทั้งในและนอก คือรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส และ อารมณ์ใจ

โดยการมีสติ โยนิโส นี่เรียกว่า ธัมมวิจยะ หรือวินิจฉัยธรรมตรงตามความเป็นจริง เป็นโพชฌงค์ตัวหนึ่ง ในกระบวนการแห่งองค์ ตรัสรู้

และการวินิฉัย อนุโลม ปฏิโลม ในธรรมทุกๆ บท ที่ก้าวไปถึงตามกำลังแห่งปัญญา เช่นนี้ เรียกว่า พุทธานุสติ ทั้งสิ้น

พุทธะ คือปัญญา ระลึกได้โดยการอาศัยสติ สืบเนื่องกันไป จนได้ผลแห่งองค์ตรัสรู้ คือรู้เห็นตรงตามความเป็นจริง นี่คือ พุทธะ

พุทธานุสติ ก็หมายถึงการระลึก ตามรู้ตามโยนิโสด้วยสติแห่งวิปัสสนาญาณ จนเกิดผลรู้แจ้งแทงเข้ามาในใจ ตามกำลังแห่งปัญญาบารมีที่มี ซึ่งแต่ละคนไม่เท่ากัน

> การระลึกถึง การโยนิโสในธรรม ด้วยสติ ที่ได้รับการอบรมดีแล้ว เป็น พุทธานุสติ

> การระลึกนึกถึง โยนิโส ด้วยสติ ที่ได้รับการอบรมแล้วต่อความเป็นธรรมดา ในสรรพสิ่ง เป็นธรรมมานุสติ

> การระลึกนึกถึง โยนิโส ด้วยสติ ต่อผู้ทรงคุณด้านปัญญาที่ท่านรู้แจ้งแทงใจดีแล้ว หรือผู้ที่ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ที่เป็นรูปสังขาร หรือ อรูปสังขาร ทั้งที่มีใจครองและไม่มีใจครอง เป็น สังฆานุสติ

นี่..เป็นธรรมอย่างป่าๆ ที่เข้าใจมาอย่างนี้ ไม่ได้ไปขัดแย้งใคร แต่ใจมันประจักษ์มาเช่นนี้ จึงนำมาบอกเล่ากัน ถ้าไม่มีความสำคัญหรือมีค่าอะไร ก็ทิ้งมันไป กับเรื่องไร้สาระเช่นนี้

ขอสาธุคุณยามเที่ยง กับคำถามที่ถามมาส่วนตัว จึงขอขยายมาให้รู้กันทั่ว จะได้ไม่ต้องตอบทีละคน..

พระธรรมเทศนาโดย พระอาจารย์ธรรมกะ บุญญพลัง
วันที่ 11 ตุลาคม 2560